Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że materia wypełniająca Wszechświat składa się z atomów, które łączą się w cząsteczki chemiczne, a same składają się z cząstek elementarnych. Tak zbudowany jest świat wokół nas i my sami. Jednak od lat trzydziestych XX wieku, stopniowo, uzyskiwaliśmy dowody na to, że taka materia stanowi zaledwie kilkanaście procent materii ciążącej, rządzącej ruchami gwiazd w galaktykach i galaktyk w gromadach galaktyk. Wiemy, że ta "ciemna materia" nie może się składać z takich atomów, z jakich my jesteśmy zbudowani. Dziś, z obserwacji, wiemy bardzo dużo o ilości takiej ciemnej materii, jej rozkładzie. Nie wiemy jednak co tę materię tworzy. Jeszcze bardziej zaskakujące były wyniki obserwacji z lat dziewięćdziesiątych XX wieku, wskazujące, że Wszechświat rozszerza się coraz szybciej. Wysunięto hipotezę, że to przyspieszenie rozszerzania się Kosmosu powoduje obecność jeszcze jednego, tajemniczego składnika, o zaskakujących własnościach fizycznych - "ciemnej energii". W sumie ciemna materia i ciemna energia stanowią ok. 96% masy-energii we Wszechświecie. Problem czym one są jest zdaniem autora wykładu "największym, nierozwiązanym problemem w fizyce".
Krzysztof Czart (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń)
ESO to jedna z czołowych organizacji na świecie zajmujących się badaniami astronomicznymi. W tym roku obchodzi 50-lecie swojego istnienia. Posiada nowoczesne obserwatoria astronomiczne z wielkimi teleskopami badającymi kosmos na falach widzialnych, podczerwonych i submilimetrowych. Są one rozmieszczone w Ameryce Południowej, na terenie Chile, na ekstremalnie suchych i znajdujących się wysoko nad poziomem morza obszarach pustyni Atakama i gór Andów. Podczas prelekcji zaprezentowane zostaną najnowsze instrumenty obserwacyjne, które w ostatnich miesiącach rozpoczęły pracę oraz najciekawsze z niedawnych odkryć dokonanych teleskopami ESO. Będzie też mowa o rewolucyjnych teleskopach przyszłości, które ESO właśnie konstruuje. O tym wszystkim oraz o szansach polskich astronomów na dołączenie do tej "astronomicznej ligi mistrzów" opowie Krzysztof Czart, polski koordynator Sieci Popularyzacji Nauki ESO.
Leszek Zdunik (CAMK, Warszawa)
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
Grzegorz Pojmański (Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski)
Budowa wielkich teleskopów to wyzwanie dla astronomów, fizyków i inżynierów. Co takiego zmieniło się w latach 80. ubiegłego wieku, że możliwe stało się tworzenie coraz większych instrumentów? Jakie nowe odkrycia i technologie na to pozwoliły? Jak wielkie teleskopy jesteśmy dziś w stanie zbudować?
