Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Forma hybrydowa: "na żywo" / Zoom / YouTube (szczegóły poniżej).
Dzięki nowym teleskopom naziemnym i kosmicznym, astronomowie robią duże postępy w obserwacjach. Opowiem jak astrofizycy starają się nadążać za nimi i dzięki zaawansowanym symulacjom numerycznym robią coraz to dokładniejsze modele teoretyczne, tłumacząc co tak naprawdę widzimy i dlaczego. Artyści też dokładają starań swoimi umiejętnościami, wizualnie przedstawiając to czego naukowcy jezcze nie potrafią zupełnie ująć w równaniach lub symulacjach. Pokaże przykłady gdzie artyści nawet wyprzedzili naukowców.
Rejestracja na spotkanie w Zoom ♦ Instrukcja dla użytkowników Zoom.
Włodzimierz Kluźniak (CAMK)
Mirosław Giersz (CAMK)
Jednym z najważniejszych zadań badawczych stojących przed astronomami jest rozwiązanie zagadki powstawania gwiazd. Wydaje się, że podstawowe procesy fizyczne odpowiedzialne za ten proces zostały zidentyfikowane, jednakże ciągle brakuje jego pełnego obrazu. Jedni badacze uważają, że wszystkie gwiazdy powstały w gromadach, inni zaś, że znacząca ich liczba powstała poza gromadami. Podczas wykładu przedyskutuję obie te koncepcje.
Janusz Kałużny (CAMK)
W trakcie wykładu odbędziemy podróż w czasie i przestrzeni. Poznamy najmniejsze i największe obiekty we Wszechświecie. Dokonamy tego oglądając jeden niezwykły obraz. Zobaczymy też jak Kosmos zmieniał się od Wielkiego Wybuchu do powstania ludzkiej cywilizacji.
Michał Bejger (CAMK, Warszawa)
Bezpośrednia, eksperymentalna obserwacja fal grawitacyjnych stanowi duże wyzwanie dla teoretyków i inżynierów. W wykładzie opiszę czym są fale grawitacyjne, dlaczego i jak staramy się je rejestrować, oraz jakie obiekty astrofizyczne są ,,dobrymi'' źródłami fal.
Ewa L. Łokas (CAMK, Warszawa)
Droga Mleczna i galaktyka w Andromedzie to najbardziej masywne składniki Grupy Lokalnej galaktyk. Niedawne dokładne pomiary prędkości Andromedy prowadzą do wniosku, że za kilka miliardów lat dojdzie do zderzenia obu obiektów. W wyniku tej kosmicznej katastrofy powstanie duża galaktyka eliptyczna, jakich wiele obserwujemy we Wszechświecie. W trakcie wykładu omówione zostaną najnowsze obserwacje oraz symulacje N-ciałowe pozwalające opisać ten proces.
Arkadiusz Olech (CAMK, Warszawa)
Rok 2013 zapowiada sie rokiem jasnych komet. Az trzy z nich maja duze szanse byc bez problemow widoczne golym okiem. Rekordzistka, kometa C/2012 S1 (ISON) moze byc jasniejsza od planety Wenus. Najbardziej optymistyczne prognozy mowia o jasnosci porownywalnej do Ksiezyca w pelni. Bedzie na co popatrzec...
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Od czasu do czasu świat dowiaduje się o niezwykłych pomyłkach naukowców. Nadświetlne neutrina, zimna fuzja, kanały na Marsie, promienie N i wiele, wiele innych doniesień trafiło na kilka dni, tygodni, czasem miesięcy, a nawet lat na czołówki gazet. Zdarzało się, że takie fałszywe informacje były potwierdzane przez innych uczonych. Zwykle jednak szybko były demaskowane – na ogół tym szybciej, im bardziej wydawały się niezwykłe. Spotkanie będzie poświęcone takim wielkim i głośnym wpadkom nauki. Nie chodzi o błędne teorie, nie chodzi o oszustwa ani pseudonaukowych hochsztaplerów, często działających na polityczne zamówienie. Te „wielkie wpadki”, o których będzie mowa, łączy to, że były dokonane przez uczonych o ustalonej renomie, doświadczonych, pracujących w szanowanych instytucjach, posługujących się uznaną metodą naukową. Chodzi więc nie o wynaturzenia nauki, ale o wpadki w ramach naukowej praktyki. Jak i dlaczego do nich dochodzi? Jakie są ich cechy wspólne? Jak nauka oczyszcza się z błędnych wyników? Czy można je całkowicie wyeliminować? Czy wpadki to kompromitacja nauki, czy też falsyfikacja sensacyjnych doniesień to powód do dumy? Czy możemy być pewni, że w dzisiejszej nauce nie żyjemy w fałszywych przekonaniach wynikających z niesfalsyfikowanych „wielkich wpadek”?
Michał Różyczka (CAMK, Warszawa)
Wykład zaczyna się od wyjaśnienia, dlaczego niektóre gwiazdy kończą ewolucję potężną eksplozją zwaną wybuchem supernowej lub krótko supernową. Następnie przedstawione są niektóre historyczne supernowe, w tym supernowa 1987A. Kolejne z omawianych zagadnień to teoretyczne oceny częstości wybuchów, które każą spodziewać się, że niebawem możemy być świadkami kolejnego takiego spektaklu. Szczegółowo przedstawione są dwie kandydatki na supernowe - Betelgeza w gwiazdozbiorze Oriona i Eta Carinae w gwiazdozbiorze Kilu.
Anna Barnacka (CAMK, Warszawa)
Kamil Złoczewski (Centrum Nauki Kopernik, Warszawa)
Mateusz Janiak (CAMK, Warszawa)
Wykład ma na celu przegląd historyczny nagród Nobla w dziedzinie fizyki, które miały związek z astrofizyką. Omówione zostaną odkrycia, które bezsprzecznie należą do dokonań astrofizyki takie jak obserwacja mikrofalowego promieniowania tła, nagrody przyznane za dokonania na skraju fizyki i astronomii (np. nagroda za odkrycie promieniowania Czerenkowa), a także prace należące do "czystej" fizyki, które jednak wywarły ogromny wpływ na astronomię.
Alosza Pamiatnych (CAMK, Warszawa)
Zostaną przedstawione główne naukowe wyniki pracy rozmaitych aparatów kosmicznych, badających Marsa: dwóch lazikow - dzialajacego od 9 lat Opportunity oraz nowego Curiosity, a także kilku automatycznych stacji kosmicznych na orbitach wokół Marsa. Będą krótko omówione również możliwości załogowych lotów na Marsa oraz bardziej oddalone cele i perspektywy jego kolonizacji.
Rafał Moderski (CAMK, Warszawa)
Obserwatorium High Energy Stereoscopic System (H.E.S.S.) jest obserwatorium astronomicznym promieniowania gamma bardzo wysokich energii. W chwili powstania było wyposażone w cztery teleskopy o średnicy zwierciadeł 13m. W lipcu 2012 roku został uruchomiony piąty teleskop, tzw. HESS II - wyposażony w zwierciadło o średnicy 28m jest obecnie największym tego typu urządzeniem na świecie. Działające obecnie teleskopy systemu H.E.S.S. umożliwiają obserwacje obiektów astronomicznych (aktywnych galaktyk, mgławic pulsarów, pozostałości po wybuchach supernowych) z niespotykana dotąd czułością.
Weronika Narloch (CAMK, Warszawa)
Spektroskopia, albo inaczej analiza widmowa, jest nauką o oddziaływaniu promieniowania różnego rodzaju z materia. W wyniku takiego oddziaływania powstają widma atomów i cząsteczek. Są one dla materii jak odciski palców dla człowieka. Pozwalają określić z jaką materia oddziaływało promieniowanie. Spektroskopia jest bardzo ważnym narzędziem badawczym astronomii. Wykład ma na celu przybliżenie słuchaczom zjawiska powstawania widm atomowych i cząsteczkowych, ich podział oraz historię odkryć w tej dziedzinie.
Radosław Smolec (CAMK, Warszawa)
W trakcie wykładu opowiem jak zmieniają się gwiazdy w ciągu swojego życia: od narodzin aż po gwiezdną śmierć. Przedyskutuję zmiany w w wyglądzie zewnętrznym gwiazdy oraz zmiany w jej najbliższym otoczeniu, a także zmiany w strukturze wewnętrznej. Przedyskutuję ewolucję gwiazd podobnych do Słońca oraz gwiazd bardziej masywnych, o krótkim, ale intensywnym życiu.
Józef I. Smak (CAMK, Warszawa)
Agata Różańska (CAMK, Warszawa)
Wykład przeznaczony specjalnie dla dzieci wyższych klas szkół podstawowych oraz gimnazjów, ale mile widziani wszyscy zainteresowani.
Kamil Złoczewski (Centrum Nauki Kopernik, Warszawa)
W lutym 2013 roku nad południową Rosją przeleciała ognista kula. Obiekt kosmiczny o rozmiarach kilkunastu metrów wybuchł i spowodował obrażenia około 1,5 tysiąca ludzi. Co możemy zrobić by uchronić ludzkość przed taką katastrofą?Czy podzielimy los dinozaurów?
Andrzej Krasiński (CAMK, Warszawa)
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
Zazwyczaj pytamy raczej o masy obiektów astronomicznych, gdyż na ogół pojęcie ciężaru w astronomii nie ma sensu. Przedstawię metody wyznaczania masy "wielkich" ciał niebieskich, tj. galaktyk i gromad galaktyk. Astronomowie długo nie byli pewni, dlaczego niemal zawsze masa całej galaktyki jest wyraźnie wieksza niż suma mas gwiazd wchodzących w jej skład, a także, dlaczego gromady galaktyk wydawały sie mieć znacznie większą masę, niż suma mas galaktyk składowych
Michał Bejger (CAMK, Warszawa)
Oprócz ,,zwyczajnych'' gwiazd we Wszechświecie znajdują się także inne interesujące obiekty, które świecą, często bardzo jasno, korzystając z niestandardowych źródeł energii. Wykład opisuje historię powstawania i budowę obiektów zdegenerowanych, ostatnich etapów ewolucji gwiazd: białych karłów, gwiazd neutronowych i czarnych dziur, a także przybliża to, czego możemy dowiedzieć się o mikro- i makrofizyce studiując te obiekty.
Arkadiusz Hypki (CAMK, Warszawa)
Gromady gwiazd to obiekty astronomiczne, które składają się z tysięcy, a niektóre nawet z ponad miliona gwiazd. Obiekty te są prawie tak stare jak nasz Wszechświat. Są bardzo ciekawymi obiektami badań naukowych, gdyż wiedza na ich temat łączy w sobie wiele dziedzin astronomii. Google i Facebook to z kolei dobrze nam znane firmy technologiczne, giganci rynku telekomunikacyjnego. Mogłoby się wydawać, że nie powinny mieć nic wspólnego z astronomią. Jednak związek jest i to bardzo ciekawy. Na wykładzie przedstawię czym są gromady gwiazdowe, opowiem krótko o tych firmach internetowych oraz zdradzę jak pomagają one w mojej pracy naukowej.
Wojciech Pych (CAMK, Warszawa)
Przedstawiona zostanie historia budowy coraz wiekszych teleskopow optycznych. Nastepnie podana zostanie charakterystyka wspolczesnych teleskopow z pierwszej dziesiatki pod wzgledem powierzchni zwierciadla glownego. Na koniec pokazane zostana projekty przyszlych, ogromnych teleskopow.
Karolina Bąkowska (CAMK, Warszawa)
Rezerwat Morasko znajduje się w północnej części Poznania, a na jego terenie podziwiać można kratery powstałe po uderzeniach meteorytów. Ponadto, na terenie rezerwatu od początku XX wieku znajdowane są meteoryty, w tym ten największy ze znalezionych w Polsce ważący ponad 200kg okaz. Omówiona zostanie historia rezerwatu oraz badań tam prowadzonych od momentu powstania, aż po dzień dzisiejszy.
Magdalena Otulakowska-Hypka (CAMK, Warszawa)
Interferometria optyczna to jedna z najnowocześniejszych metod wykorzystywanych obecnie w astronomii obserwacyjnej. Postaram się przybliżyć ten temat - zaczynając od omówienia teorii, która się za tym kryje, poprzez metodę działania, aż do konkretnych przykładów i zastosowań we współczesnej astrofizyce.
Weronika Narloch (CAMK, Warszawa)
Tomasz Bulik (OA UW)
Budowa teleskopów astronomicznych wymaga szczegółówych przygotowan. W szczegonosci bardzo wazny jest wybir miejsca na budowe przyszlych teleskopow. Przestawie program takich badan i poszukiwan miejsc na budowe teleskopu CTA (Cherenkov telescope Array).