Wykłady odbywają się w okresie od października do czerwca, raz w miesącu, w poniedziałki o godzinie 18:00.
Forma hybrydowa: "na żywo" / Zoom / YouTube (szczegóły poniżej).
Pulsary to obiekty wysyłające impulsy w równych odstępach czasu. Już ta własność wskazuje, że są to obiekty niezwykłe, o cechach niespotykanych na Ziemi. Gwiazdy neutronowe, bo one są pulsarami, charakteryzują się gęstością wielokrotnie przewyższającą gęstość jąder atomowych, nieosiągalną w laboratoriach. Przedstawię możliwe konsekwencje coraz dokładniejszych obserwacji gwiazd neutronowych dla opisu własności gęstej materii jądrowej.
Rejestracja na spotkanie w Zoom ♦ Instrukcja dla użytkowników Zoom.
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Odkryliśmy dwa typy czarnych dziur: "małe", o masach około 10 mas Słońca, i "ogromne" o masach od milionów do miliardów mas Słońca. Małe są składnikami układów podwójnych, to znaczy mają gwiazdowego towarzysza. Ogromne rezydują z centrach galaktyk. Czarna dziura w centrum naszej Galaktyki ma masę 4 milionów mas Słońca. Nie wiemy, czy istnieją czarne dziury o "pośrednich" masach, od kilkuset do kilku tysięcy mas Słońca. Nie jest wykluczone, że istnieją bardzo małe czarne dziury, o masach porownywalnych z masami planetoid, albo zupełnie małe o masach porównywalnych z masą Plancka
Piotr Życki (CAMK, Warszawa)
Przedstawione zostaną przykłady różnych zjawisk optycznych zachodzących w atmosferze, takich jak: tęcza, gloria i halo, wraz z wyjaśnieniem mechanizmów ich powstawania.
Marek Sarna (CAMK, Warszawa)
Wykład będzie omawiał: powody, możliwości i korzyści jakie otwiera przed polskim środowiskiem astronomicznym, a szerzej młodymi ludźmi przystąpienie do ESO, czyli Europejskiej Organizacji Badań Astronomicznych na Półkuli Południowej
Grzegorz Gajda (CAMK, Warszawa)
Na początku wykładu przybliżone zostaną podstawowe fakty obserwacyjne dotyczące galaktyk. Następnie omówione zostaną metody wykorzystywane do symulacji powstawania i ewolucji galaktyk oraz ich dotychczasowe rezultaty. Na koniec przedstawione zostaną wyniki najnowszych projektów: Illustris (www.illustris-project.org) oraz EAGLE (icc.dur.ac.uk/Eagle/), nierozwiązane problemy oraz perspektywy na przyszłość.
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
Michał Bejger (CAMK, Warszawa)
Wykład będzie poświęcony zagadnieniu uprawiania nauki: zdefiniowaniu tej specyficznej działalności i chwili zastanowienia się, czym różni się ona od innych dziedzin życia. Na przykładzie astronomii pokażę następnie, w jaki sposób gromadzimy i analizujemy wiedzę o Wszechświecie, wyciągamy wnioski dotyczące praw nim rządzących i w jaki sposób dokonywane są odkrycia astronomiczne z pierwszych stron gazet.
Ewa Łokas (CAMK, Warszawa)
Zderzenia między dyskowymi galaktykami karłowatymi są jednym z obiecujących scenariuszy powstawania obiektów znanych jako sferoidalne galaktyki karłowate, które obserwujemy w najbliższym otoczeniu Drogi Mlecznej. W trakcie wykładu omówione zostaną tego typu zjawiska oraz symulacje, które pozwalają je modelować. Sporo uwagi poświęcimy analizie konkretnych przykładów obiektów z Grupy Lokalnej, które mogły powstać w wyniku zderzeń, takich jak galaktyki karłowate Andromeda II i Fornax.
Justyna Modzelewska (CAMK, Warszawa)
Wojciech Pych (CAMK, Warszawa)
Prezentacja ma formę wirtualnej wycieczki po obserwatoriach astronomicznych, w których znajdują się teleskopy dostępne dla polskich astronomów.
Katarzyna Drozd (CAMK, Warszawa)
Misja Rosetta to kamień milowy w poszukiwaniu zrozumienia początków Układu Słonecznego, pochodzenia komet i ich budowy. Opuściła Ziemie ponad 10 lat temu, aby wylądować na maleńkiej drobinie, znacznie mniejszej od przeciętnego miasta. I się udało! Według zespołu dowodzącego misją, lądowanie na komecie było równie ekscytujace, co lądowanie na Księżycu. Poza spektakularnym sukcesem technologicznym, triumfem matematycznej precyzji nad nieobliczalnymi siłami przyrody - czego się nauczyliśmy? W trakcie spotkania ze słuchaczami postaram się przybliżyć istotę pierwszych wyników z misji Rosetta.
Michał Różyczka (CAMK, Warszawa)
Jak zmieniało się z upływem czasu położenie granicy tego, co uważamy za Wszechświat? Dzięki czemu mogliśmy zaglądać coraz dalej w przestrzeń i czas? Oto pytania, na które będę starał się odpowiedzieć.
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
Jesteśmy świadkami (a czasem uczestnikami) dyskusji na temat systemów wyborczych. Najczęściej sprowadzają się one do sporu o to czy lepsza jest ordynacja proporcjonalna (z wyższym lub niższym progiem) czy jednomandatowe okręgi wyborcze. Tymczasem problem jest o wiele bardziej złożony, a każdy z wymienionych powyżej dwóch systemy ma wiele swoich odmian. Każdy system ma swoje zalety, ale też i wady. Omówione zostaną problemy matematyczne i paradoksy związane z przeliczaniem liczby oddanych głosów na liczbę miejsc w parlamentach, samorządach i innych ciałach decyzyjnych. Wykład będzie dotyczył problemu uniwersalnego, nie związanego z bieżącą polityka w Polsce, choć będą omawiane także polskie ordynacje wyborcze.
Alosza Pamiatnych (CAMK, Warszawa)
Leszek Zdunik (CAMK, Warszawa)
Michał Jaroszyński (CAMK, Warszawa)
Od ponad dwudziestu lat astronomowie odkrywaja wciaz nowe uklady planetarne. Wyklad poswiecony bedzie omowieniu metod uzywanych w tych poszukiwaniach, ich rezultatom i najciekawszym ukladom.
Mirosław Giersz (CAMK, Warszawa)
Dorota Rosińska (Uniwersytet Zielonogórski)
Katarzyna Drozd (CAMK, Warszawa)
Dopóki ziemia kręci się... - wyobraźmy sobie, że nagle, bez jakiejś konkretnej przyczyny, Słońce po prostu znika, a cała reszta Układu Słonecznego trwa dalej. Kiedy poczujemy różnicę? Co się stanie z Ziemią i jej mieszkańcami? Czy i jakiej zagłady mamy się spodziewać? Albo zadajmy sobie inne pytanie: co się stanie, jeśli ziemia pod naszymi nogami nagle przestanie się kręcić wokół własnej osi? I która z tych opcji - brak orbitowania, czy brak wirowania - byłaby gorsza? Wykład będzie dotyczył rozważań o skutkach, a nie o przyczynach, bo takowe, wedle naszej najlepszej wiedzy, póki co nie istnieją. Na szczęście!
Barbara Dłużewska (LO im. Tadeusza Czackiego, Warszawa)
Stanisław Bajtlik (CAMK, Warszawa)
W 1771 roku francuski astronom Charles Messier stworzył pierwszy katalog "obiektów mgławicowych". W owym czasie jeszcze nie było wiadomo, że większość z nich to galaktyki - skupiska setek miliardów gwiazd, podobne do naszej Drogi Mlecznej. W 1920 roku, w waszyngtońskim Muzeum Historii Naturalnej odbyła się słynna Wielka Debata, pomiędzy astronomami Harlowem Shapley'em i Heberem Curtisem na temat tego czym są "obiekty mgławicowe". Wtedy jeszcze nie było wiadomo, że poza naszą własną istnieją inne galaktyki. Ale już w 1935 roku odkrywca ekspansji Wszechświata, Edwin Hubble, opublikował popularnonaukowa książkę pt. "Królestwo galaktyk". Dziś wiemy, że są one podstawowymi cegiełkami w rozkładzie materii (przynajmniej atomów) w Kosmosie. Znamy ich kształty, własności, historię, pochodzenie. Wykład będzie poświęcony temu właśnie królestwu.
Justyna Średzińska (CAMK, Warszawa)
W moim wystąpieniu postaram się omówić budowę Wszechświata od początku jego istnienia na podstawie scenariusza Wielkiego Wybuchu, przedstawić swego rodzaju spis obiektów i struktur, które możemy w nim znaleźć. Wiemy, że na początku układ okresowy pierwiastków był ubogi (wodór, który do dziś dominuje w znanym nam Wszechświecie oraz hel), dopiero w kolejnych erach ewolucji Wszechświata wszystko się zmieniło i tablica Mendelejewa rozkwitła różnorodnością pierwiastków ciężkich, powstałych w reakcjach termojądrowych we wnętrzu gwiazd oraz wybuchach supernowych. Aktualnie Kosmos składa się z niezliczonych Ciał Niebieskich, z różnej postaci materii tej znanej i zupełnie egzotycznej, o której mamy nikłą wiedzę. Jest to niezmiernie interesujące, by wiedzieć z czego składa się Wszechświat, w którym żyjemy.
Janusz Wiland (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii)
Krótkie omówienie podstawowych parametrów aparatu fotograficznego. Przedstawienie techniki wykonywania zdjęć Słońca i Księżyca. Zasada działania i dostępne typy montaży paralaktycznych dla początkujących miłośników astrofotografii. Jak wykonuje się zdjęcia obiektom ciemnego nieba - gwiazdozbiory, Droga Mleczna, galaktyki i mgławice. Omówienie darmowego programu Deep Sky Stacker do składania serii zdjęć nieba. Przykłady zdjęć.
Krzysztof Piasecki (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii)
Fascynująca podróż od czasów, gdy rzemieślnicy byli artystami, do współczesności, gdy przedmioty można sobie wydrukować w 3D. Przedstawimy historię i tajemnice działania zegarów astronomicznych – od najbardziej znanego zegara w Pradze z roku 1410, do współczesnego wydrukowanego w 3D. Przewodniczką w podróży będzie starożytna matematyczka Hypatia, której odkrycie pozwoliło na skonstruowanie takich urządzeń. Na miejscu można będzie wypróbować działanie zegara i znaleźć znak zodiaku, fazę Księżyca i inne dane na dowolny dzień.
Andrzej Sołtan (CAMK, Warszawa)
Wyjaśnię termin "Wielki Wybuch" w znaczeniu używanym w kosmologii, ze szczególnym uwzględnieniem różnicy w stosunku do "zwykłego" wybuchu. Przedstawię szereg argumentów za teorią Wielkiego Wybuchu, niektóre konsekwencje tej teorii, a także najważniejsze nierozwiązane problemy współczesnej kosmologii. Ponieważ przedmiotem badań kosmologii jest cała fizyczna rzeczywistość, postępy kosmologii moga nieść również pewne przesłanie filozoficzne. Jednakże kosmologia jest par excellence nauka ścisłą i należy ją rozwijać narzędziami stosowanymi w naukach ścisłych.
Bożena Czerny (CAMK, Warszawa i CFT PAN Warszawa)
Czarne dziury fascynują fizyków, astronomów i artystów. Co naprawdę wiemy o czarnych dziurach, czy widać je na niebie i da się je zważyć i zmierzyć, czy nam zagrażają - a może, jak w filmie "Interstellar" stanowią dla nas ratunek?
Marek Sikora (CAMK, Warszawa)
Będzie to o astronomii optycznej i radiowej uprawianej z powierzchni Ziemi i pokładów satelitów; astronomii rentgenowskiej i gamma bazującej na obserwacjach satelitarnych; astronomii gamma i promieniowania kosmicznego korzystającej z naziemnych detektorów; o astronomii neutrinowej uprawianej pod Ziemią; kilka slow o perspektywach rozwoju naziemnej i satelitarnej astronomii promieniowania grawitacyjnego.
Michał Różyczka (CAMK, Warszawa)
Opowieść o gromadach kulistych, o roli odegranej przez nie w kosmologii i o niezwykłych przygodach znajdujących się w nich gwiazd wielokrotnych ("kosmiczny odbijany"; "spalanie układów podwójnych").
